การทำให้ขนุนออกดอกติดผลตรงตำแหน่งที่เราต้องการ
  
จากภาพที่นำมาให้ทุกท่านดู ก็คือ ต้นฝาง ซึ่งเมื่อนำแก่นของต้นฝางไปตอกลงบนต้นขนุนจนถึงเนื้อไม้
ก็จะกระต้นให้ขนุนแตกตาดอกเหนือบริเวณที่เราตอกลงไปครับ เหลาแก่นฝางเท้าไม้จิ้มฟันแล้วนำไปตอกต้นขนุน
ตอนแรกที่ผมอ่านบทความในเว็บไซต์ ผมก็สงสัยว่าแก่นฝางมันคือต้นอะไรเพราะทางใต้ไม่เคยได้ยิน พอค้นข้อมูล
พบว่าต้นฝางทั้งสองชนิดดอกสีเหลืองทางใต้เรียกต้นหางนกยูง ดอกสีแดงฝางเหมือนกันครับ กำลังหาข้อมูลว่าทางใต้
เค้าเรียกว่าต้นอะไร แต่ที่สำคัญอย่าไปตัดโค่นต้นมันละครับเอาแค่กิ่งที่เป็นแก่นพอ เดี่ยวตัดไปทำขนุนให้ดกกันหมด
กลายเป็นฝางสูญพันธุ์เลย ฝางมีสรรพคุณทางยา คือ
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Caesalpinia sappan Linn.
ชื่อสามัญ : Sappan
ชื่อวงศ์ : CAESALPINIACEAE
ชื่อสมุนไพรอื่น ๆ : ฝางเสน (กลาง), ฝางส้ม (กาญจนบุรี), ง้าย (กะเหรี่ยง-กาญจนบุรี),
หนามโค้ง (แพร่),โซปั้ก (จีน)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
ต้น : สมุนไพรฝางเป็นพรรณไม้ยืนต้นที่มีขนาดกลาง ตามลำต้นและกิ่งก้านจะมีหนาม
ซึ่งโคนหนามนี้พองคล้ายกับฐานนม
ใบ : เป็นไม้ใบรวม ลักษณะการเรียงใบคล้ายกับใบหางนกยูงไทย มีสีเขียว
ดอก : ฝางออกดอกเป็นช่ออยู่ตรงส่วนยอดของต้น ดอกมีสีเหลืองกลางดอกเป็นสีแดง
ผล : เป็นฝักรูปสี่เหลี่ยม แข็ง สีน้ำตาลเข้ม และที่ผิวฝักจะมีลายจุด ๆ แต้มอยู่ ซึ่งรูปร่างนั้นจะคล้ายกับถั่วแปบ
ฝักของฝางนี้มีอยู่ 2 ชนิด คือชนิดแก่นสีเหลืองเรียกว่า “ฝางส้ม” และ แก่นสีแดงเข้มเรียกว่า “ฝางเสน”
ตรงปลายฝักนี้จะยาวแหลมยื่นออกมาเล็กน้อย
การขยายพันธุ์ : เป็นพรรณไม้กลางแจ้ง ที่เจริญงอกงามได้ดีในดินที่ร่วนซุยสามารถให้ร่มเงาแก่เราได้
แต่ก็เป็นต้นไม้ที่ให้ร่มเงาขนาดเล็ก ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด
ฝาง สมุนไพร ฝักสมุนไพรฝางลักษณะรูปสี่เหลี่ยม แข็ง สีน้ำตาลเข้ม และที่ผิวฝักจะมีลายจุด ๆ แต้มอยู่
ซึ่งรูปร่างนั้นจะคล้ายกับถั่วแปบ
ฝาง สมุนไพร ฝักสมุนไพรฝางลักษณะรูปสี่เหลี่ยม แข็ง สีน้ำตาลเข้ม และที่ผิวฝักจะมีลายจุด ๆ แต้มอยู่
ซึ่งรูปร่างนั้นจะคล้ายกับถั่วแปบ
ส่วนที่ใช้ : แก่น (เลือกที่มีสีแดงเข้มที่สุด)
สารประกอบทางเคมี:
แก่นฝางพบสารกลุ่ม flavonoid ชนิด 7-hydroxy-3-(4’-hydroxybenzylidene)-chroman-4-one, 3,7-
dihydroxy-3-(4’-hydroxybenzyl)-chroman-4-one, 3,4,7-trihydroxy-3-(4’-hydroxybenzyl)-
chroman, 4,4’-dihydroxy-2’-methoxychalcone, 8-methoxybouducellin, quercetin, rhamnetin
และ ombuin (Namikoshi et al., 1987) สารกลุ่ม sterols ชนิด beta-sitosterol 69.9%, campesterol
11.2% และ stigmasterol 18.9% (Oh et al., 1998) brazilin, brazilein, protosappanin E และ
taraxerol
สรรพคุณของสมุนไพร :
เนื้อไม้และแก่นฝาง รสขื่นขนหวานฝาด ใช้แก้ปวดท้องร่วง แก้ธาตุพิการ แก้ร้อน ยาบำรุงโลหิตสตรี
ขับประจำเดือน แก้ปอดพิการ ขับหนอง แก้โลหิตออกทางทวารหนักและเบา รักษาน้ำกัดเท้า แก้คุดทะราด
แก้เสมหะ แก้เลือดกำเดา
ฝาง สมุนไพร เนื้อไม้และแก่นฝาง รสขื่นขนหวานฝาด ใช้แก้ปวดท้องร่วง แก้ธาตุพิการ แก้ร้อน
ยาบำรุงโลหิตสตรี ขับประจำเดือน ฯลฯ
ฝาง สมุนไพร เนื้อไม้และแก่นฝาง รสขื่นขนหวานฝาด ใช้แก้ปวดท้องร่วง แก้ธาตุพิการ แก้ร้อน
ยาบำรุงโลหิตสตรี ขับประจำเดือน ฯลฯ
วิธีใช้เป็นยาขับประจำเดือน ใช้แก่น 5-15 กรัม ต้มกันน้ำ 2 ถ้วยแก้ว เติมเนื้อมะขามเปียกที่ติดรกอยู่
(แกะเมล็ดออกแล้ว) ประมาณ 4-5 ฝัก เคี่ยวให้เหลือ 1 แก้ว รับประทานเช้า – เย็น
วิธีใช้เป็นยารักษาน้ำกัดเท้า ใช้แก่น 2 ชิ้น ฝนกับน้ำปูนใสให้ข้นๆ ทาบริเวณน้ำกัดเท้า
(ในแก่นฝางมีตัวยา ฝาดสมาน)
วิธีใช้แก้ท้องร่วง ท้องเดิน ใช้แก่น 3-9 กรัม ต้มกับน้ำ 2 ถ้วยแก้ว เคี้ยวให้เหลือ 1 ถ้วยแก้ว รับประทานครั้ง ละครึ่งถ้วยแก้ว
หรือใช้ฝาง 1 ส่วนน้ำ 20 ส่วน ต้มเคี่ยว 15 นาที รับประทานครั้งละ 2-4 ช้อนโต๊ะ หรือ 4-8 ช้อนแกง
การใช้ประโยชน์ทางด้านอื่นๆ ทำสีย้อม ฝางมี 2 ชนิด ชนิดหนึ่งแก่นสีแดงเข้มเรียกว่า ” ฝางเสน”
อีกชนิดหนึ่งแก่นสีเหลืองเรียกว่า “ฝางส้ม” นำมาต้มสกัดสาร Haematexylin ใช้ย้อมสี Nuclei ของเซลล์
หรือต้มให้สีแดงที่ เรียกว่า sappanin ซึ่งเป็นสารให้สีประเภท Brazilin ใช้ทำน้ำยาอุทัยผสมน้ำดื่ม
สีผสมอาหาร ใช้แต่งสีขนม เช่น ขนมชั้น ขนมขี้หนู ข้าวเหนียวแก้ว ฯลฯ และชาวบ้านนิยมนำมาย้อมสีผ้าไหม
ผ้าฝ้ายและผ้าขนสัตว์
ฤทธิ์ทางชีวภาพหรือผลการรักษาเชิงคลินิก
ฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรีย สารสกัดเนื้อไม้ด้วยเอธานอล 70% สามารถยับยั้งการเจริญของเชื้อ Shigella flexneri,
Staphylococcus aureus, Vibrio cholerae และ Vibrio parahaemolyticus ที่ความเข้มข้น 5 ม.ก.
(Gritsanapan and Chulasiri, 1983) สารสกัดเนื้อไม้ด้วยเอธานอล 95%
สามารถยับยั้งการเจริญของเชื้อ Shigella dysenteriae และ Escherichia coli ได้ ที่ความเข้มข้น 100 ม.ก.
ฤทธิ์ต้านการอักเสบ สาร brazilin ซึ่งเป็นสารที่แยกได้จากสารสกัดแก่นฝางด้วยเมธานอล
มีฤทธิ์ต้านการอักเสบในหนู rat ที่ถูกเหนี่ยวนำให้เท้าบวมโดยการฉีด carrageenin ในขนาดใช้ 10 ก.ต่อน้ำหนักตัว 1 ก.ก.
ฤทธิ์ขยายหลอดเลือด สารสกัดแก่นฝางด้วยเมธานอล มีฤทธิ์ขยายหลอดเลือดของหลอดเลือด aorta
ที่ตัดมาจากช่องอกของหนู rat ที่ความเข้มข้นตั้งแต่ 10 ม.ค.ก./ม.ล.
ฤทธิ์ยับยั้งการเพิ่มจำนวนเซลล์ สารสกัดแก่นฝางด้วยเมธานอล, เมธานอล-น้ำ (1:1) และน้ำ
สามารถยับยั้งการเพิ่มจำนวนของ human HT-1080 fibrosarcoma cell โดยให้ค่า EC50
เท่ากับ 15.8 , 13.8 และ 17.8 ม.ค.ก./ม.ล ตามลำดับ
ฤทธิ์ยับยั้งการสะสมของไขมันบริเวณหลอดเลือด สาร hematein ซึ่งแยกได้จากแก่นฝางสามารถลดการสะสม
ของไขมันบริเวณผนังหลอดเลือดของกระต่าย ได้
เข้าชม : 6818
|
