น้ำตกต่างๆ ที่ซุกซ่อนอยู่ตามซอกหลืบเทือกเขาบรรทัดของเมืองตรังมีมากมาย ที่สามารถไปเที่ยวชมได้โดยสะดวก เพราะห่างจากตัวเมืองไปเพียง 20 กิโลเมตร จะได้สัมผัสกับป่าของเทือกเขาบรรทัด ป่าที่สงบ สวย ที่ครั้งหนึ่งเคยเป็นฐานที่มั่นของพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย นอกจากสายธารจากป่าใหญ่จะเป็นน้ำตกสวยแล้ว ยังมีกิจกรรมล่องแก่งที่น่าสนใจด้วย น้ำตกที่ได้ชื่อว่าสวยงามและยิ่งใหญ่ที่สุดตามแนวเทือกเขาบรรทัด เมืองตรัง ต้องยกให้น้ำตกโตนเต๊ะ ซึ่งอยู่ในพื้นที่หมู่ 2 บ้านโคนไม้ดำ ตำบลปะเหลียน อำเภอปะเหลียน จังหวัดตรัง อยู่ภายในความดูแลของเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเทือกเขาบรรทัด สำหรับที่ทำการตั้งอยู่ชั้นล่างสุดของน้ำตก มีสถานที่นั่งพักผ่อนเป็นลานกว้าง สำหรับการเล่นน้ำและเดินสำรวจชมความงามของน้ำตกต้องใช้ความระมัดระวัง เพราะหินที่นี่ค่อนข้างมีความลื่น 

          น้ำตกโตนเต๊ะ จัดว่าเป็นน้ำตกที่สวยงามและมีขนาดใหญ่ ด้วยความใหญ่ของน้ำตก เพียงแค่เดินทางเข้าสู่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเทือกเขาบรรทัด ก็สามารถมองเห็นได้อย่างชัดเจน และยิ่งเดินเข้าไปในแนวทางเดินก็จะได้ยินเสียงน้ำตกกึกก้องไปทั่วบริเวณแนวป่า ผสานกับเสียงนก จิ้งหรีดเรไร ที่ตะเบ็งเสียงร้องระงมแข่งกับเสียงน้ำ ยิ่งสร้างความรู้สึกที่อยากจะสัมผัสความเย็นชุ่มฉ่ำจากสายน้ำมากยิ่งขึ้น น้ำตกแห่งนี้มีต้นกำเนิดมาจากเทือกเขาบรรทัดที่อยู่ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเทือกเขาบรรทัด ด้วยความสมบูรณ์ของป่าจึงทำให้มีน้ำตลอดทั้งปี โดยกระแสน้ำจะไหลผ่านเทือกเขาลงสู่ผาหิน ลดหลั่นลงมาเป็นชั้นๆ แล้วไหลผ่านที่ทำการเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเทือกเขาบรรทัด แล้วไหลลงสู่คลองปะเหลียนและออกสู่ทะเลตรัง โดยตลอดแนวลำธารยาวนับกิโลเมตร นักท่องเที่ยวสามารถลงเล่นน้ำได้อย่างสะดวกสบายและปลอดภัย 
          จุดสุดยอดของน้ำตกโตนเต๊ะ สามารถเดินเท้าจากที่ทำการเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเทือกเขาบรรทัด ไปยังน้ำตกประมาณ 200 เมตร เป็นน้ำตกขนาดใหญ่ มีน้ำตกจากยอดเขาไหลผ่านหน้าผาหินซอกหินตลอดสายเป็นสีขาว สูง 320 เมตร ด้วยเหตุผลนี้เอง จึงทำให้น้ำตกแห่งนี้ได้รับการขนานนามว่า ราชาน้ำตกแห่งเมืองใต้ 
          สำหรับด้านล่างของน้ำตก เป็นแอ่งน้ำสามารถว่ายน้ำได้ ทางไม่ชัน ตลอดทางเดินร่มรื่นด้วยไม้เบญจพรรณนานาชนิดร่มครึ้ม นอกจากนั้นยังมีเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติโตนเต๊ะ ตามทางจะมีป้ายสื่อความหมาย 17 จุด ที่บอกถึงความสัมพันธ์ระหว่างธรรมชาติและสิ่งมีชีวิต และรายทางนอกจากได้ชมพันธุ์ไม้นานาชนิดแล้ว ยังจะได้ชมพันธุ์หวาย และกล้วยไม้ป่า ที่ทางองค์การบริหารส่วนจังหวัดตรัง ร่วมกับองค์การบริหารส่วนตำบลปะเหลียน ปลูกและขยายพันธุ์ไว้อย่างมากมาย 

          การเดินทางมาท่องเที่ยวยังน้ำตกแห่งนี้ ไม่เพียงแค่จะได้สัมผัสความยิ่งใหญ่และงดงามของน้ำตกเท่านั้น แต่ยังจะได้สัมผัสและศึกษาถึงความสมบูรณ์ของป่าเทือกเขาบรรทัด ไม่ว่าจะเป็นพันธุ์ไม้ หลากหลายพันกว่าชนิด เช่น ต้นหวาย หม้อข้าวหม้อแกงลิง ฯลฯ และที่สำคัญยังเป็นแหล่งอาศัยของสัตว์ป่าที่ใกล้จะสูญพันธุ์ อย่างเช่น สมเสร็จ เลียงผา และนกสายพันธุ์ต่างๆ อีกด้วย ตลอดจนยังได้เห็นและสัมผัสวิถีชีวิตของชนเผ่าเงาะป่าซาไกที่ทุกวันนี้จะหาชมได้ยากยิ่ง 

          สำหรับการเดินทางมาเที่ยวชมน้ำตกแห่งนี้สามารถมาได้ทุกฤดูกาล แต่ช่วงที่เหมาะที่สุด คือ ระหว่างเดือนพฤศจิกายนถึงพฤษภาคม การเดินทางมายังน้ำตกโตนเต๊ะนั้นนักท่องเที่ยวสามารถเดินทางด้วยรถยนต์ไปจนถึงบริเวณน้ำตกได้ทุกฤดูกาล อยู่ ห่างจากอำเภอเมือง 55 กิโลเมตร ไปตามถนนสายตรัง-พัทลุง ประมาณ 17 กิโลเมตร บริเวณกิโลเมตรที่ 53 เลี้ยวขวาไปตามเส้นทางบ้านกะช่อง-บ้านหาดเลา (ทางหลวงหมายเลข 4124) ประมาณ 27 กิโลเมตร เลี้ยวซ้ายไปอีก ประมาณ 10 กิโลเมตร ก็จะถึงบริเวณน้ำตก ซึ่งทาง อบต.ปะเหลียน ได้จัดทำสถานที่จอดรถ และร้านค้าไว้คอยบริการนักท่องเที่ยวเป็นอย่างดี 
          นอกจากจะชมความงามของน้ำตกโตนเต๊ะ แบบอิ่มหนำสำราญแล้ว และจะวกกลับตัวเมืองตรังตามเส้นทางเดิม หากยังไม่พอก็ยังมีน้ำตกอีกหลายแห่งบริเวณเส้นทางเดียวกัน เมื่อออกจากน้ำตกโตนเต๊ะ ยังมีน้ำตกโตนตก ซึ่งอยู่เส้นทางเดียวกับน้ำตกโตนเต๊ะห่างกันเพียง 1 กิโลเมตร ถือเป็นน้ำตกสวยคู่กับน้ำตกโตนเต๊ะ น้ำตกโตนตก มีลักษณะเป็นหินแกรนิตสลับกับหินปูน เมื่อถูกสายน้ำพัดพากัดกร่อน จึงเกิดเป็นริ้วลายที่สวยงามแปลกตา เป็นน้ำตกขนาดกลาง ที่ไหลลัดเลี้ยวลงมาจากยอดเขามากมายหลายสิบชั้น ซึ่งชั้นล่างสวยที่สุด 

          เสร็จแล้วแวะน้ำตกลำปลอก ถึงกิโลเมตรที่ 30 พบทางแยกเข้าสู่น้ำตกลำปลอก ลักษณะเป็นน้ำตกขนาดกลางไหลลดหลั่นกันลงมา 8 ชั้น จนถึงชั้นล่างที่ใหญ่ที่สุด มีแอ่งน้ำสีมรกตเป็นวงกว้าง ลงเล่นน้ำได้ จัดว่าเป็นน้ำตกที่ใสสะอาดที่สุดในเมืองตรัง ต่อมายังน้ำตกไพรสวรรค์ ตั้งอยู่ระหว่างน้ำตกสายรุ้งและน้ำตกลำปลอก บนถนนคด - ทุ่งยาว เหนือน้ำตกนี้เป็นลำธารคดเคี้ยวสายธารไหลผ่านโตรกหินและเกาะแก่งจนตกมาเป็นน้ำตกไพรสวรรค์เป็นน้ำตกขนาดกลาง กิจกรรมล่องแก่งจึงเกิดขึ้นที่นี่คู่กับการชมน้ำตกไปในเวลาเดียวกัน และปิดทริปเที่ยวน้ำตกเมืองตรังที่น้ำตกสายรุ้ง เส้นทางสายถนนคด-ทุ่งยาว กิโลเมตรที่ 12 มีทางเลี้ยวซ้ายเข้าไป 3 กิโลเมตร ลักษณะเป็นน้ำตกขนาดกลาง 2 ชั้น น้ำใสสะอาด บรรยากาศดีลงเล่นน้ำได้ ช่วงบ่ายแดดสาดเข้าน้ำตกเกิดเป็นรุ้งกินน้ำพาดสวยงาม...ทริปหน้าหากไปเมืองตรัง เที่ยวทะเลไม่หนำใจลองแวะไปเที่ยวน้ำตกกลางไพรเทือกเขาบรรทัดดูรับรองว่านี่คือเสน่ห์สุดยอดของจังหวัดตรังเลยทีเดียว

ที่มา : http://www.banmuang.co.th/Provinces.asp?id=104927