วันรักต้นไม้ประจำปีของชาติ หรือวันรักต้นไม้แห่งชาติ (National Annual Tree Care Day) เป็นวันสำคัญของไทยที่มีความหมายน่ารักและน่าภูมิใจไม่น้อย ถือกำเนิดขึ้นจากแรงปณิธานของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีหรือสมเด็จย่าของปวงชนชาวไทย ที่ทรงให้ความสำคัญต่อการบำรุงรักษาต้นไม้และฟื้นฟูความสมดุลของธรรมชาติ โดยพระองค์ทรงปลูกและบำรุงรักษาต้นไม้ด้วยพระองค์เองมาตลอดพระชนม์ชีพ ด้วยเหตุนี้ รัฐบาลจึงกำหนดให้วันที่ 21 ตุลาคมของทุกปี อันเป็นวันคล้ายวันพระราชสมภพของ

สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี เป็น“วันบำรุงรักษาต้นไม้ประจำปีของชาติ” ต่อมากระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้ระดมความเห็นจากประชาชนเพื่อกำหนดชื่อที่เหมาะสมสำหรับวันดังกล่าว ปรากฏว่าชื่อ “วันรักต้นไม้ประจำปีของชาติ” ได้รับความเห็นชอบเป็นส่วนใหญ่ทำให้ “วันบำรุงรักษาต้นไม้ประจำปีของชาติ” เปลี่ยนชื่อเป็น “วันรักต้นไม้ประจำปีของชาติ”

วันรักต้นไม้ประจำปีของชาติ กำหนดขึ้นเพื่อบำรุงรักษาต้นไม้ที่ปลูกไว้ตามโครงการและสถานที่ต่างๆ ให้เติบโตแข็งแรงสมดังปณิธานของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีที่ทรงให้ความสำคัญกับการบำรุงรักษาต้นไม้ที่ปลูกไว้แล้วมากกว่าการปลูกต้นไม้ใหม่ ปัจจุบันมีโครงการปลูกต้นไม้เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง ขณะที่การติดตามดูแลรักษาต้นไม้ที่ปลูกไปแล้วนั้นมีน้อยมากหากปล่อยให้ต้นกล้าได้หยั่งรากลงดินเจริญเติบโตเองตามยถากรรม ต้นกล้าน้อยๆที่หวังว่าจะเจริญเติบโตช่วยให้ร่มเงา ช่วยลดภาวะโลกร้อน ดูดซับคาร์บอนไดออกไซด์ หรือแม้แต่สร้างพื้นที่สีเขียวอาจเจริญเติบโตได้ไม่ดีเท่าที่ควรจะเป็น หรือมีอันเป็นไปเสียก่อนที่จะได้ทำหน้าที่ของมัน หากเป็นเช่นนั้น ก็จะเสียทั้งงบประมาณ เสียทั้งเวลา และแรงกายแรงใจที่ทุ่มเทลงไปโดยเปล่าประโยชน์เพียงเพราะไม่ได้มีการติดตามบำรุงรักษาต้นไม้อย่างต่อเนื่องนั่นเอง

    นอกจากวันรักต้นไม้ประจำปีของชาติ จะกำหนดกิจกรรมในการบำรุงรักษาต้นไม้ที่ปลูกไว้แล้ว ยังมีกิจกรรมการปลูกทดแทนต้นที่ตายลงให้ครอบคลุมพื้นที่ส่วนใหญ่อีกด้วย ทั้งนี้โดยอาศัยความร่วมมือของประชาชนมาร่วมมือกันบำรุงรักษาต้นไม้ที่ปลูกไว้ตามสถานที่ต่างๆโดยพร้อมเพรียงกัน ทั้งนี้เพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ของการอนุรักษ์พื้นที่สีเขียวให้มากยิ่งขึ้น เป็นการคืนสมดุลให้กับธรรมชาติอีกทางหนึ่ง

    การเข้าร่วมกิจกรรมเนื่องในวันรักต้นไม้ประจำปีของชาติ เป็นการแสดงความกตัญญูกตเวทิตาถวายเป็นราชสักการะแด่สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี กิจกรรมดังกล่าวจัดขึ้นโดยกรมป่าไม้ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เป็นประจำทุกปี กำหนดให้จังหวัดทุกจังหวัดทั่วประเทศ จัดกิจกรรมวันรักต้นไม้ประจำปีของชาติ รณรงค์ให้ทุกคนมาร่วมกันบำรุงรักษาต้นไม้ เช่น การให้ปุ๋ย พรวนดิน ถากถางวัชพืชที่โคนต้นไม้

เป็นวันสำคัญของไทยที่มีความหมายน่ารักและน่าภูมิใจไม่น้อย สำหรับ "วันรักต้นไม้แห่งชาติ"ซึ่งตรงกับวันที่ 21 ตุลาคม ของทุกปี แต่เอ...เพื่อน ๆ รู้หรือเปล่าคะ ว่าวันดี ๆ แบบนี้ มีที่มาที่ไปเป็นอย่างไร และใครกันที่เป็นผู้กำหนด วันรักต้นไม้แห่งชาติ ขึ้นมา???  อ่ะ อ่ะ….ไม่ต้องสงสัยกันไป เพราะเนื่องในโอกาส วันรักต้นไม้แห่งชาติ กระปุกจะพาเพื่อน ๆ ไปหาคำตอบเรื่อง วันรักต้นไม้แห่งชาติ กันค่ะ

          วันรักต้นไม้แห่งชาติ หรือ "วันรักต้นไม้ประจำปีของชาติ" (National Annual Tree Care Day) ถือกำเนิดขึ้นจากแรงปณิธานของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี หรือสมเด็จย่า ที่ทรงให้ความสำคัญการบำรุงรักษาต้นไม้และต้องการฟื้นฟูความสมดุลของธรรมชาติ โดยพระองค์ทรงปลูกและบำรุงรักษาต้นไม้ด้วยพระองค์เองมาตลอดพระชนม์ชีพ ด้วยเหตุนี้ คณะรัฐมนตรี จึงมีมติเมื่อวันที่ 26 มิถุนายน พ.ศ.2533 กำหนดให้ วันที่ 21 ตุลาคมของทุกปี ซึ่งเป็นวันคล้ายวันพระราชสมภพของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี เป็น "วันบำรุงรักษาต้นไม้ประจำปีของชาติ" 

          ต่อมากระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้ดำเนินการระดมความเห็นจากบุคคลทั่วไป เพื่อกำหนดชื่อที่เหมาะสมสำหรับวันดังกล่าว ปรากฏว่าชื่อ "วันรักต้นไม้ประจำปีของชาติ" ได้รับการพิจารณา ทำให้"วันบำรุงรักษาต้นไม้ประจำปีของชาติ" ถูกเปลี่ยนชื่อมาเป็น "วันรักต้นไม้ประจำปีของชาติ" หรือ"วันรักต้นไม้แห่งชาติ" ในวันที่ 15 ตุลาคม พ.ศ.2533 เป็นต้นมา

          สำหรับวัตถุประสงค์หลักของการกำหนด วันรักต้นไม้แห่งชาติ ขึ้นมานั้นก็เพื่อบำรุงรักษาต้นไม้ที่ปลูกไว้ตามโครงการและสถานที่ต่าง ๆ ให้เติบโตแข็งแรง ดังที่สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีทรงให้ความสำคัญกับการบำรุงรักษาต้นไม้ที่ปลูกแล้วมากกว่าการปลูกต้นไม้ใหม่ ซึ่งในปัจจุบันเราจะเห็นตัวอย่างได้ชัดเจนว่ามีโครงการปลูกป่าต่าง ๆ เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง ขณะที่การติดตามดูแลรักษาโครงการที่เกิดขึ้นไปแล้วนั้นมีน้อยมาก 

          ทั้งนี้ หากปล่อยให้ต้นกล้าที่เราตั้งใจหย่อนรากลงดินเจริญเติบโตเองตามยถากรรม ต้นกล้าน้อย ๆ ที่หวังว่าจะเติบโตช่วยให้ร่มเงา ช่วยลดภาวะโลกร้อน ดูดซับคาร์บอนไดออกไซด์ สร้างพื้นที่สีเขียว ฯลฯ อาจต้องมีอันเป็นไปเสียก่อนที่จะได้ทำหน้าที่ของมัน หรืออาจไม่สัมฤทธิ์ผลเท่าที่ควรจะเป็น ซึ่งหากเป็นเช่นนั้น โครงการปลูกต้นไม้ที่ทำกันมา ก็จะเป็นการเสียทั้งงบประมาณ เสียทั้งเวลา แรงกายแรงใจที่ทุ่มเทลงไปก็สูญเปล่า เพียงเพราะเราไม่ได้ติดตามบำรุงรักษาต้นไม้อย่างต่อเนื่องนั่นเอง

          นอกจากเหตุผลหลักดังกล่าวแล้ว วันรักต้นไม้แห่งชาติ ยังเกิดขึ้นตามวัตถุประสงค์ต่อไปนี้

           1. เพื่อบำรุงรักษาต้นไม้ที่ปลูกไว้ตามโครงการและสถานที่ต่าง ๆ รวมทั้งการปลูกซ่อมต้นที่ตาย ให้สามารถเจริญเติบโตขึ้นปกคลุมพื้นที่โดยเร็ว 

           2. เพื่อชี้นำให้ประชาชนร่วมมือร่วมใจกันบำรุงรักษาต้นไม้ ที่ปลูกไว้ตามสถานที่ต่าง ๆ โดยพร้อมเพรียง 

           3. เพื่อให้ประชาชนเห็นความสำคัญของการบำรุงต้นไม้ที่ปลูกไว้ อันจะบรรลุวัตถุประสงค์ของการอนุรักษ์พื้นที่สีเขียว 

           4. เพื่อแสดงความกตัญญูกตเวทิตาถวายเป็นราชสักการะ แด่สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี โดยเข้าร่วมกิจกรรมในวันสำคัญดังกล่าว ซึ่งกรมป่าไม้ได้จัดให้มีการบำรุงต้นไม้ทุกปี

          ส่วนการจัดกิจกรรมใน วันรักต้นไม้แห่งชาติ จะถูกจัดขึ้นทุกปี โดยกรมป่าไม้ จะกำหนดให้จังหวัดทุกจังหวัดทั่วประเทศ จัดกิจกรรม วันรักต้นไม้แห่งชาติ รณรงค์ให้ทุกคนมาร่วมกันบำรุงรักษาต้นไม้ เช่น การให้ปุ๋ย พรวนดิน ถากถางวัชพืชที่โคนต้นไม้ ฯลฯ 

          ...แล้วอย่าลืมมาร่วมกัน รักษ์ต้นไม้ ในวันสำคัญ วันรักต้นไม้แห่งชาติ 21 ตุลาคม นี้ พร้อม ๆ กันทั่วประเทศนะคะ